Η Agatha Christie είναι μία ιδιαίτερα αγαπητή συγγραφέας για μένα από τα παιδικά μου χρόνια. Μπορεί να είχα ξεκινήσει να διαβάζω με τους Μυστικούς 7 και τα 6 Λαγωνικά της Εντίθ Μπλάιτον — μιας συγγραφέα που έγραφε ιστορίες μυστηρίου για παιδιά — αλλά οι Δέκα Μικροί Νέγροι ή ο Ταγματάρχης Μιλούσε Πολύ της Agatha Christie είναι αυτά που θυμάμαι ακόμα και σήμερα.
Το καλοκαίρι που μας πέρασε, ξεκίνησα να διαβάζω ένα ξεχασμένο βιβλίο της που είχα στη βιβλιοθήκη μου, το 10 Υποπτοι για Φόνο, και τελικά, μέσα σε ενάμιση μήνα, διάβασα 7 βιβλία της. Και σίγουρα, είχα χρόνο στη διάθεσή μου, αλλά η σφιχτή πλοκή και οι απαράμιλλοι ντετέκτιβ Πουαρό και Μις Μαρπλ με καθηλώναν με αμείωτο ενδιαφέρον στην καρέκλα, κάνοντάς με να “ρουφήξω” την υπόθεση μέσα σε δυο-τρεις μέρες.
Εν συντομία, η επιθυμία να διαβάζω βιβλία της δεν έχει αλλάξει, και έχω φτάσει μάλιστα να έχω μία μικρή συλλογή με 20 βιβλία της. Το ενδιαφέρον μου να εμπλουτίσω τη συλλογή με άλλα βιβλία είναι ακόμα ισχυρό. Γιατί όμως κάποιος να κολλήσει με τα βιβλία της; Το έψαξα και σας παραθέτω τους δικούς μου 8 λόγους:
1. Εξαιρετικοί Χαρακτήρες
Τα βιβλία της Agatha Christie είναι γνωστά για τους ιδιοφυείς ντετέκτιβ της, τον Hercule Poirot και την Miss Marple. Τελευταία ανακάλυψα και τους Tommy και Tuppence, αλλά εκεί δεν υπάρχει η ίδια σύγκριση. Τα βιβλία τους βασίζονται περισσότερο σε περιπετειώδη δράση. Οι ντετέκτιβ Πουαρό και Μαρπλ είναι εκκεντρικοί και έξυπνοι, και συχνά υποτιμούνται κατά τη διάρκεια της πλοκής. Αυτό είναι ιδιαίτερα διασκεδαστικό για τους αναγνώστες, που γνωρίζουν ότι η θεία Jane δεν πλέκει απλώς ήσυχα στη γωνία, αλλά συνδυάζει όλα τα στοιχεία και λύνει την υπόθεση. Όπως και ο Πουαρό, υποτιμάται για τις μεθόδους του από άλλους αστυνομικούς της Σκότλαντ Γιαρντ ή της γαλλικής αστυνομίας, αλλά τελικά είναι εκείνος που διαλευκάνει την υπόθεση.
Βέβαια, η Christie έγραφε βιβλία από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα μέχρι τη δεκαετία του ’70 και είναι λογικό ότι κάποιοι από αυτούς τους χαρακτήρες να φαίνονται ξεπερασμένοι σήμερα. Πολλοί από τους χαρακτήρες της Christie εκφράζουν ανατριχιαστικές απόψεις για τις γυναίκες, τις μειονότητες και την κοινωνική τάξη. Αγαπώ τα μυστήρια της Christie, αλλά υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να βρεις έναν χαρακτήρα, που κανονικά σου είναι συμπαθής, να αναφέρεται σε κάποιον ως “Εβραίο” μόνο με την όψη του και αμέσως να μιλάει για τους Εβραίους που θέλουν μόνο τα λεφτά. Ακόμα και ο καλός μας Πουαρό έχει πολλά να πει για την ενδόμυχη αναξιοπιστία των όμορφων γυναικών. Επίσης, το Ordeal by Innocence, που είναι εξαιρετικό όσον αφορά την πλοκή και την ένταση, καταστρέφεται από πολλές στερεοτυπικές αντιλήψεις σχετικά με την υιοθεσία.
2. Μαεστρία στο Μυστηριώδες
Τα μυθιστορήματα της Christie είναι μαθήματα συγγραφής μυστηρίων. Η συγγραφέας ακολούθησε αυστηρούς κανόνες “δίκαιου παιχνιδιού”, δίνοντας πάντα στους αναγνώστες την ευκαιρία να λύσουν το μυστήριο μαζί με τους ντετέκτιβ της. Οι πλοκές της είναι λαβύρινθοι με στροφές και ανατροπές που κρατούν τον αναγνώστη σε αβεβαιότητα μέχρι το τέλος. Αξέχαστο για μένα είναι το έργο The Murder of Roger Ackroyd, το οποίο αποτελεί σημείο αναφοράς για την εκπληκτική του ανατροπή, και είμαι περήφανη που κατάλαβα σχεδόν αμέσως ποιος το έκανε!
Για μένα, ένα από τα πιο ελκυστικά στοιχεία των μυστηρίων της Agatha Christie είναι το στοιχείο του “ποιος το έκανε”. Τα βιβλία της είναι γεμάτα από παραπλανητικές κατευθύνσεις και απροσδόκητες ανατροπές, κάνοντάς το σχεδόν αδύνατο να μαντέψει κάποιος τον ένοχο μέχρι το τέλος του βιβλίου. Ταυτόχρονα, υπάρχουν έμπειρες υποδείξεις και προσεκτική προετοιμασία, ώστε οι αναγνώστες να μπορούν συχνά να καταλάβουν ένα μέρος της λύσης. Αυτό είναι το αγαπημένο μου συναίσθημα σε ένα μυστήριο, και νομίζω ότι αυτή η συνταγή κρατά τους αναγνώστες ενθουσιασμένους και αφοσιωμένους στην ιστορία, κάνοντάς τους να παρατηρούν προσεκτικά, ψάχνοντας για ενδείξεις και προειδοποιήσεις κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης.
3. Ευπρόσιτη Γλώσσα και Αξιοσημείωτοι Διάλογοι
Το ταλέντο της Christie συχνά υποτιμάται, ιδίως όταν πρόκειται για την ανάπτυξη χαρακτήρων, λόγω της οικονομικής της χρήσης των λέξεων. Χρησιμοποιεί ελάχιστες λέξεις για να μεταδώσει πολλά και σημαντικά νοήματα. Η ικανότητά της να δημιουργεί ρεαλιστικούς και χιουμοριστικούς διαλόγους ενισχύει την αυθεντικότητα των τοποθεσιών και των χαρακτήρων της, κάνοντάς τους πιο απολαυστικούς και προσιτούς στους αναγνώστες. Ακριβώς επειδή χρησιμοποιεί ένα όχι ιδιαίτερα πολύπλοκο λεξιλόγιο, σε παρασέρνει στην πλοκή του έργου χωρίς να χρειάζεται να υπεραναλύσεις. Το ζήτημα άλλωστε είναι να σε κάνει και εσένα να συμμετέχεις νοητικά στη λύση του μυστηρίου.
4. Καινοτόμες Τεχνικές Αφήγησης
Η Christie δεν δίστασε να πειραματιστεί με τη δομή της αφήγησης και τις τεχνικές αφήγησης. Έπαιξε με την οπτική γωνία της αφήγησης και ενσωμάτωσε περιστασιακά υπερφυσικά στοιχεία. Το μυθιστόρημά της Five Little Pigs αποτελεί παράδειγμα αυτής της καινοτομίας, καθώς αφηγείται την ίδια ιστορία από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Αυτή η καινοτόμος προσέγγιση κρατά τα έργα της φρέσκα και ενδιαφέροντα, ακόμα και μετά από πολλές αναγνώσεις. Η αληθινή ιδιοφυΐα της Christie ήταν στους γρίφους και τις πλοκές. Είναι ξεκάθαρο ότι της άρεσε να παίζει με την πλοκή του έργου και να έχει διαφορετικό στυλ κάθε φορά για να κρατά το ενδιαφέρον όχι μόνο των αναγνωστών, αλλά και το δικό της αμείωτο.
5. Προσαρμογή στους Εξελισσόμενους Καιρούς
Η δουλειά της Christie δεν έχει παραμείνει στατική, αλλά έχει προσαρμοστεί στα εξελισσόμενα δεδομένα. Εκτός από το ότι εισήγαγε το είδος του μυστηρίου σε νέο κοινό, τα βιβλία της έχουν προσαρμοστεί και στον κινηματογράφο, με έργα όπως το Murder on the Orient Express και το Death on the Nile. Τα βιβλία της δημιουργούν συγκίνηση με κάθε νέα ανάγνωση, αποκαλύπτοντας κρυμμένα στοιχεία κάθε φορά που τα διαβάζεις. Η κινηματογραφική τους μεταφορά αντανακλά ακριβώς την ένταση του βιβλίου, δημιουργώντας την τέλεια ατμόσφαιρα εγκλήματος. Ακόμα και πολύ πρόσφατα, συνεχίζουν να διασκευάζονται έργα της στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση.
6. Εκπαιδευτική Αξία
Θα τολμήσω να πω ότι τα βιβλία της Christie δεν είναι μόνο διασκεδαστικά, αλλά και εκπαιδευτικά. Προκαλούν τους αναγνώστες να σκέφτονται κριτικά, να προσέχουν τις λεπτομέρειες και να βελτιώσουν τις ικανότητές τους στην επίλυση προβλημάτων. Η διαδραστική φύση των μυστηρίων της, όπου οι αναγνώστες προσκαλούνται να λύσουν το έγκλημα, τα καθιστά πολύτιμο εργαλείο για την ανάπτυξη αναλυτικής σκέψης.
7. “Cozy” Μυστήριο 
Για μένα, να διαβάζω ένα βιβλίο της στον καναπέ με τη σόμπα να σιγοκαίει είναι το απόλυτο “cozy” συναίσθημα! Η Christie ήταν πρωτοπόρος στο είδος του “cozy” μυστηρίου, όπου το έγκλημα επιλύεται σε ένα άνετο και γνώριμο περιβάλλον. Αυτά τα μυθιστορήματα συνήθως παρουσιάζουν συμπαθητικούς πρωταγωνιστές, ενώ το θύμα είναι συχνά κάποιος που αξίζει τη μοίρα του. Οι αναγνώστες βρίσκουν παρηγοριά στο ότι η δικαιοσύνη θα αποκατασταθεί στο τέλος της ιστορίας.
Ήταν η απόλυτη βασίλισσα της αγωνίας, και η γραφή της συνεχίζει να κρατά τους αναγνώστες σε αγωνία. Συνήθως δεν είναι η δραματική ένταση που προκαλεί αυτό, αλλά τις περισσότερες φορές το βιβλίο είναι γεμάτο σκηνές με χαρακτήρες που πίνουν τσάι και συναντούν άλλους χαρακτήρες στο καλοκαιρινό εξοχικό. Παρ’ όλα αυτά, οι αναγνώστες συνεχώς αναρωτιούνται πώς θα εξελιχθούν τα γεγονότα. Η Christie έχει μια εκπληκτική ικανότητα να δημιουργεί ατμόσφαιρα αγωνίας και μυστηρίου, ακόμη και όταν οι χαρακτήρες περπατούν σε αγροτικούς δρόμους ή μιλούν για τα ωράρια των τρένων.
Τα μυστήρια της Christie είναι γεμάτα από παραπλανητικά μαζί με πραγματικά στοιχεία, κάνοντάς τους αναγνώστες να ελέγχουν συνεχώς για ενδείξεις και να αναρωτιούνται ποια στοιχεία είναι καθοριστικά και ποια απλώς παραπλανητικά. Αυτό καθιστά σχεδόν αδύνατο να βρει ο αναγνώστης τον ένοχο μέχρι το τέλος, αν και είναι πολύ διασκεδαστικό να προσπαθείς να το καταλάβεις. Οι σελίδες συνεχώς γυρίζουν καθώς όλοι προσπαθούν να φανταστούν πώς μπορεί να εξελιχθεί η ιστορία. Αυτό κρατά τους αναγνώστες ενθουσιασμένους και αφοσιωμένους στην ιστορία, και είναι ένας από τους λόγους που τα βιβλία της παραμένουν αγαπημένα και διαβάζονται ακόμη και σήμερα.
8. Ατμόσφαιρα και Σκηνικό
Οι τοποθεσίες στις ιστορίες της Christie—είτε πρόκειται για ένα απομακρυσμένο νησί (And Then There Were None) είτε για το πολυτελές Orient Express (Murder on the Orient Express)—είναι περισσότερο από απλά σκηνικά. Είναι κρίσιμα στοιχεία που ενισχύουν την ένταση και τη διάθεση των μυθιστορημάτων της, προσφέροντας μια ατμόσφαιρα γεμάτη αγωνία. Επίσης, σε πολλά βιβλία της η διάρθρωση των σπιτιών έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του έργου.
Με πάνω από 2 δισεκατομμύρια αντίτυπα των βιβλίων της Christie που έχουν πουληθεί παγκοσμίως, την τοποθετούν στους συγγραφείς με τις μεγαλύτερες πωλήσεις όλων των εποχών, πίσω μόνο από την Βίβλο και τον Σαίξπηρ. Προσωπικά, δεν ξέρω αν θα συνεχίσω να εμπλουτίζω τη βιβλιοθήκη μου διαβάζοντας και άλλα βιβλία της. Σίγουρα, η αγάπη μου για την αστυνομική δράση έχει ξεκινήσει από πολύ παλιά. Πάντα θα επανέρχομαι στα βιβλία της, είτε διαβάζοντας νέους τίτλους είτε ξαναδιαβάζοντας τα βιβλία που ήδη έχω. Εξάλλου, έχει γράψει 66 μυθιστορήματα.. οπότε έχω σχεδόν το 1/3 των βιβλίων της στη συλλογή μου!
Η Agatha Christie αξίζει τον τίτλο της “Βασίλισσας των Μυστηρίων Φόνων”. Η κατανόηση της ανθρώπινης φύσης και οι καινοτομίες στις τεχνικές αφήγησης την έχουν καταστήσει ηγετική συγγραφέα στον τομέα της αστυνομικής λογοτεχνίας. Κι ας φαίνεται ότι απλουστεύει κάποιες φορές την ανθρώπινη ψυχολογία. Εξάλλου ας μην ξεχνάμε ότι έζησε τον προηγούμενο αιώνα.










