Ίσως να έχεις ακούσει τον όρο εξουθένωση. Είναι όταν έχεις τρέξει για τόσο καιρό σε υπερβολικούς ρυθμούς, που στο τέλος καταρρέεις κάτω από ένα σωρό e-mails, καθημερινές απαιτήσεις και πολυάρiθμα φλιτζάνια καφέ.
Αλλά υπάρχει και μια «αδελφική» εκδοχή της εξουθένωσης που είναι εξίσου εξαντλητική — απλώς πολύ πιο σιωπηλή; Ονομάζεται boreout, ή στα ελληνικά ανία, και αντίθετα με την εξουθένωση, δεν αφορά το υπερβολικό άγχος, αλλά την έλλειψη νοήματος.
Το boreout είναι αυτό που συμβαίνει όταν πχ. κάθεσαι ώρες στη δουλειά και προσποιείσαι ότι είσαι απασχολημένος, ενώ στην πραγματικότητα νιώθεις σαν να είσαι ένα ανθρώπινο screensaver.
«Όλα κυλούν ομαλά, αλλά δεν συμβαίνει τίποτα.»
Ανυπόφορη ανία, έλλειψη πρόκλησης και μια γενική… απάθεια. Κάνεις ό,τι χρειάζεται, αλλά τίποτα δεν σε αγγίζει. Σαν να τρως άνοστο φαγητό κάθε μέρα. Χορταίνεις, αλλά δεν ευχαριστιέσαι.
Μια σιωπηλή κρίση στον σύγχρονο εργασιακό κόσμο
Χρειαζόμαστε νόημα, αυτονομία και την αίσθηση ότι συνεισφέρουμε δηλαδή περισσότερα από έναν μισθό και μια καφετιέρα.. Όταν αυτά λείπουν, χάνουμε κάτι θεμελιώδες από τον εαυτό μας.
Πολλοί εργαζόμενοι σήμερα βρίσκονται σε θέσεις όπου είτε δεν αξιοποιούν τις ικανότητές τους, είτε δεν βλέπουν τον σκοπό πίσω από αυτό που κάνουν.
Το αποτέλεσμα; Ένας κόσμος γεμάτος ανθρώπους που δείχνουν απασχολημένοι, αλλά απλώς μετακινούν έγγραφα σε έναν ψηφιακό υπολογιστή. Αυτό φθείρει την αυτοπεποίθηση, τη δημιουργικότητα και τη χαρά της ζωής.
Δεν είναι μόνο θέμα δουλειάς
Αλλά το boreout δεν περιορίζεται στο γραφείο και στα εργαλεία project management.
Η ζωή μας εκτός δουλειάς μπορεί επίσης να μετατραπεί σε μια ομίχλη από ρουτίνες, υποχρεώσεις και περισπασμούς που δεν μας κάνουν να νιώθουμε ζωντανοί.
«Θέλουμε το καλό μας, αλλά αποφεύγουμε κάθε δυσφορία.»
Όλα κυλούν ομαλά, αλλά δεν συμβαίνει τίποτα.
Ζούμε σε μια κοινωνία όπου συναντάμε όλο και πιο σπάνια την πραγματική πλήξη. Αντίθετα, τρεφόμαστε διαρκώς με διάφορου είδους περιεχόμενα όπως ένα σνακ, περισπασμούς και ειδήσεις – ιδανικά, μπορεί και τα τρία πράγματα ταυτόχρονα.
Και τα δεχόμαστε. Είναι εύκολα, ευχάριστα και δεν απαιτούν τίποτα από εμάς.
Όμως, εκεί ακριβώς χάνουμε κάτι πολύτιμο: την ικανότητα να νιώθουμε, να σκεφτόμαστε και να δημιουργούμε μέσα από τη σιωπή.
Η πλήξη ως κινητήρια δύναμη
Το ειρωνικό είναι ότι η πλήξη, στην αυθεντική της μορφή, είναι ευεργετική. Είναι ο τρόπος του εγκεφάλου να μας πει: «Γεια, μήπως να κάνεις κάτι διαφορετικό τώρα;»
Εκεί ξεκινούν πολλές καλές ιδέες — στην παύση, όχι στο χάος του multitasking. Κι όμως οι περισσότεροι από εμάς συμπεριλαμβανομένης και της συγγραφέα εχουμε ενοχοποιήσει την πλήξη. Νιωθουμε ενοχές όταν δεν έχουμε να κάνουμε κάτι και προσπαθούμε με δίαφορους τρόπους να είμαστε απασχολημένοι κοιτάζοντας μια οθόνη! Ετσι οχι μονο αποκοβόμαστε από το τι πραγματικά συμβαίνει στον περιβάλλοντα χώρο μας αλλα ταυτόχρονο κουράζουμε τόσο πολύ τα εγκεφαλικά μας κύτταρα κολλώντας σε μια οθόνη σε σημείο που νιωθουμε εξάντληση. Αυτο μπορεί να επηρεάσει και την ποιότητα του ύπνου μας.
Όταν όμως δεν αφήνουμε ποτέ το μυαλό μας να βαρεθεί — όταν αμέσως ανοίγουμε TikTok, ιστοσελίδες ή ακόμα και την πρόγνωση καιρού με το που υπάρξει ένα κενό — τότε στερούμε από τον εαυτό μας μια σημαντική ώθηση προς την εξέλιξη.
Όταν δεν συμβαίνει τίποτα, μπορεί να συμβαίνει κάτι σημαντικό
Η πλήξη δεν είναι εχθρός. Είναι σαν έναν παλιό φίλο που σου κάνει μια κάπως ενοχλητική ερώτηση: «Τι είναι αυτό που θέλεις πραγματικά;»
Και αυτό ακριβώς χρειαζόμαστε, κάπου κάπου. Όχι περισσότερο θόρυβο, αλλά περισσότερη επαφή με τον εαυτό μας. Να πίασουμε κουβέντα με τον εσωτερικό μας σοφό εαυτό και να βρούμε σιγά σιγά νέες ιδέες για να δημιουργήσουμε. Να είμαστε περίεργοι. Να θέτουμε ερωτήσεις. Να αναλαμβάνουμε πράγματα που μας ξεβολεύουν. Να δημιουργούμε, να προσφέρουμε. Ενα απλό περπάτημα ή ακόμα να ακούμε τον ήχο των πουλιών, των κυμάτων, οτιδήποτε που θα μας οδηγήσει σε ηρεμία και γαλήνη. Ο εαυτός μας γνωρίζει τι να κάνουμε, αρκεί να τον ρωτησουμε.
Όχι επειδή πρέπει, αλλά επειδή μεγαλώνουμε μέσα από αυτό. Δεν χρειάζεται να είναι κάτι μεγάλο — αρκεί να είναι αληθινό.
Χρησιμοποίησε τον εαυτό σου, με ζεστασιά
Το να χρησιμοποιούμε τον εαυτό μας δεν σημαίνει να αποδίδουμε συνεχώς. Σημαίνει να συμμετέχουμε στη ζωή μας, και όχι απλώς να τη βλέπουμε να περνάει μέσα από οθόνες, ημερολόγια και αλγορίθμους. «Η πλήξη δεν είναι εχθρός.»
Πρέπει να τολμήσουμε να συναντήσουμε τη σιωπή χωρίς να τη «διορθώνουμε». Να τολμήσουμε να πούμε «βαριέμαι», και να το αφήσουμε να υπάρχει λίγο. Ίσως τότε προκύψει κάτι καλό. Ας το απολαύσουμε χωρίς καμία ενοχή. Το δικαιούμαστε.
Οπότε, την επόμενη φορά που θα νιώσεις εκείνη την άδεια επιθυμία να αποδράσεις από κάτι που φοβάσαι να νιώσεις — δοκίμασε κάτι διαφορετικό: σήκωσε το βλέμμα. Νιώσε. Κάνε μια ειλικρινή ερώτηση στον εαυτό σου. Και μετά, χρησιμοποίησέ τον.
Αν έχεις νιώσει boreout — ή έστω μια καθημερινή ανία που μεγάλωσε περισσότερο απ’ όσο θα ήθελες — δεν είσαι μόνος. Αλλά ούτε και αβοήθητος.
Εκεί, μέσα στη δυσφορία, μπορεί να κρύβεται το επόμενο σημαντικό βήμα.
Ελεύθερη απόδοση και σχολιασμός που βασίστηκε στο άρθρο που δημοσιεύητηκε στο NRK. https://www.nrk.no/ytring/nar-kjedsomheten-blir-farlig-1.17509152