Ιταλια: η τέχνη του να ζεις

Είχα πολύ καιρό να ταξιδέψω ως τουρίστρια στο εξωτερικό…Η τελευταία φορά ήταν πριν τέσσερα χρόνια. Και μέχρι που επισκέφτηκα για τέταρτη φορά την Ιταλία δεν είχα συνειδητοποιήσει πόσο μου είχε λείψει το ταξιδι σε μια ξένη χώρα όπου το μόνο που θέλω να κάνω είναι να περπατήσω στους δρόμους χαζεύοντας μνημεία και μαγαζιά, δοκιμάζοντας την τοπική κουζίνα και αδειάζοντας εντελώς το νου…“Il bel far niente” που σημαινει η ομορφιά του να μην κάνεις τίποτα…
Το ταξιδι ξεκίνησε απο την Αθήνα με το κτελ με αρχικό προορισμό την Ηγουμενιτσα μια μέρα του Αυγούστου. Απο κει θα πάρουμε το πλοίο για Μπάρι. Ο ενθουσιασμός ήταν μεγάλος.
Ταξιδι με τρενο! Ισως ο μονος τροπος οπου μετραει η διαδρομή κι οχι ο προορισμός. Ο προορισμός εξάλλου δεν έχει καμιά σημασία!…
Φτάνουμε το πρωί στο Μπάρι γύρω στις 09.30 το πρωι…Ο καυτός Μεσογειακός ήλιος μας υποδέκτηκε μαζί με την υγρασία του μέρους και την αρμύρα της θάλασσας. Στο νου μου ήρθαν αποσπάσματα από βιβλίο της Μαργκεριτ Γιουρσεναρ μια Γαλλίδας συγγραφέως που μελέτησα κάποτε στο πανεπιστήμιο ως φοιτήτρια η οποία για μένα είχε κάνει διατριβή στην περιγραφή του πως καίει ο ήλιος στη Μεσόγειο αλλά και πόσο θρεπτικός είναι. “Le  soleil est la  molécule ,  le  foyer  d’éternité,  que  chacun  porte  en  soi, saluer le soleil levant en pensant qu’il faut faire le mieux possible pendant cette journée-là dans les limites de son pouvoir” ” ο ήλιος ειναι το κύτταρο, η πύλη στην αιωνιότητα που ο καθένας μας έχει μέσα του. Ο χαιρετισμός στον ανατέλλοντα ήλιο με τη σκέψη ότι πρέπει να κάνουμε το καλύτερο δυνατό στη διάρκεια της μέρας στα όρια των δυνατοτήτων μας”.
Ζαβλακωμένοι από το ταξίδι προχωρήσαμε για να κατευθυνθούμε προς το κέντρο της πόλης όπου ήταν ο σταθμός των τρένων. Ρωτήσαμε οδηγιες πως να παμε μιλώντας σπαστά ιταλικα για να ερθουμε σε επαφή με τον κόσμο. Ολοι μας έλεγαν ότι ο σταθμός ειναι μακριά ” lontano”. Σε καποια στιγμή ειχαμε δυο επιλογές : να πάμε απο τον κεντρικό δρομο η απο τα καντούνια, τα στενα σοκάκια της παλιας πολης του Μπαρι. Αποφασίσαμε να διασχίσουμε την παλια πολη..

DSCN5425

…Μαγεία! Ειναι γεγονός οτι οποιαδήποτε πόλη της Ιταλιας μικρή ή μεγάλη, με πλούσια ιστορία ή οχι και τόσο πλούσια, ειναι μοναδική. Μπερδεμενα δρομάκια, καμάρες -πορτίκο όπως τα λένε- και μια ιδιαίτερη μυρωδιά…οχι τοσο ευχάριστη, κατι μεταξύ μπουγαδας με πινελιές από υπονομο! Ανέπνευσα..μμμ, ναι σιγουρα είμαι στην Ιταλια! Οι αισθησεις ολες εχουν χτυπήσει κόκκινο. Σαν να είναι μολις ξυπνάω, έτοιμη να γευτώ ό,τι μου θα μου προσφερθεί στη διάρκεια της μέρας  παρόλη την κούραση. Η κούραση δε μετρούσε.
Βγαίνοντας από τα σοκάκια φτάνουμε στον κεντρικό δρόμο της πόλης. Κόσμος πολύς, αυτοκίνητα, βουή, ζωή! Τα μαγαζιά του πεζόδρομου είχαν πολυ ωραίες βιτρίνες με ρούχα απο πολύ γνωστές μάρκες και ακριβούς οικους μόδας.
Φτάνουμε στον κεντρικό σταθμό ο οποίος είχε 17 αποβάθρες -binari – όπως τα λένε στα ιταλικά και δεν εχει να ζηλέψει τίποτα απο άλλους μεγαλύτερους σταθμούς. Το Μπάρι εξάλλου ειναι κομβικό σημείο συνδεει το νότο με τις πόλεις του βορρα.

Είχαμε πολυ χρόνο και έτσι περιπλανηθήκαμε στην πολη.

bari

…Βασικά καθήσαμε σε ενα καφε στον πεζόδρομο όπου δοκιμάσαμε biscotti και cornetto με καφε εσπρεσο. Το μπισκότι ηταν σαν ενα μεγάλο μπισκότο με γέμιση μαρμελαδας ομως δε θυμιζε τιποτα τα τυποποιημενα μπισκοτα η οπου αλλου εχουμε δοκιμασει σε ζαχαροπλαστεια. Τόσο φρέσκια και πλούσια γευση τη θυμάμαι και μου τρέχουν τα σαλια…Τo κορνέτο ηταν σαν κρουασάν στην όψη και στη γεύση. Ακομα κι ο καφές ειχε διαφορετικη γεύση. Μαλιστα εγω ζήτησα φρεντο καφε με γάλα και μου έφερε το φλιτζανάκι του καφέ με ενα ποτηράκι με παγάκια φρέσκο γαλα! Και μετά ήρθε η ωρα του παγωτού…
Μανγκο με καφε και στρατσιατελα….Ξετρελαθηκα! Το μανγκο ειχε αλλιωτικη γευση σαν να ετρωγα οντως το φρουτο παγωμενο. Ειχα τετοια λαχταρα να το γευτω που λερωσα στη στιγμη τα ρουχα μου και μουγκριζα γευοντας το! Περιγράφω κάτι τόσο γήινο και συνηθισμένο αλλα πιστέψτε με δεν ειναι έτσι! Οι Ιταλοί είναι καλλιτέχνες, ξέρουν να απολαμβάνουν και φαίνεται παντου! Και μπορεί ισως αν ρωτούσα ενα ντόπιο να μου ελεγε πχ, “μπα, το καφε τάδε εχει καλύτερα παγωτά απο αυτό που πήγες”, εν ολίγοις δεν υπαρχει μέτρο σύγκρισης του τέλειου και μοναδικού ταυτόχρονα! Ειναι σε υψηλο επίπεδο ολα. Και θυμήθηκα την αγαπημένη συγγραφέα Ελιζαμπεθ Γκιλμπερτ όταν περιεγραφε το ταξιδι της στην Ιταλια. “Οι Ιταλοί μπορουν να ανεκτουν ανίκανους στρατηγούς, πρωθυπουργους, τυράννους, προέδρους, καθηγητές, γραφειοκράτες , δημοσιογράφους, βιομηχάνους αλλά….ΠΟΤΕ δεν μπορουν να ανεκτούν ανίκανανους τραγουδιστές όπερας, μαέστρους, μπαλαρίνες, ηθοποιους, μάγειρες, σκηνοθετες. Σε εναν κόσμο αταξίας και απάτης, μερικες φορές το μονο που μπορεις να εμπιστευθείς ειναι η ομορφιά. Μονο η καλλιτεχνικη υπεροχή ειναι αδιάφθορη. Η απόλαυση δεν ειναι διαπραγματεύσιμη και καμια φορά ενα καλο γεύμα ειναι το μονο πραγματικά παγκ’οσμιο νόμισμα που μετράει.”
Οι Ιταλοι εχουν αφοσιωθει στην δημιουργια και την απολαυση της ομορφιας. Αυτη ειναι η ρατσα τους, το εχουν κανει επαγγελμα. Και αυτο δε σημαινει, οπως λεει η συγγραφεας, οτι αυτο ειναι διαφυγη απο την πραγματικοτητα, τουναντιον! Ειναι ισως το μονο μεσο να κρατηθεις απο την πραγματικοτητα οταν τα υπολοιπα στον κοσμο καταρρεουν το ενα μετα το αλλο.
Η αισθηση της καλαισθησιας ειναι περιρρεουσα. Παρατηρουσα τι φορουσαν οι διαφοροι περαστικοι σε εκεινον τον πεζοδρομο και η κομψοτητα ειναι εμφυτη με ελαχιστες εξαιρεσεις. Και δεν ειναι αυτο το ψωνισμενο που μπορεις να δεις σε αλλες χωρες. Οι ανθρωποι το ξερουν, ειναι στο πετσι τους η κομψοτητα.
Μετα το παγωτο ερχεται η σειρα του φαγητου. Τσιμπησαμε σε ενα μαγαζακι με μικρα πιατα. Δοκιμασαμε σπαγγετι με πεστο και μελιτζανες με παρμεζανα. Γιαμι!
Η ζεστη ομως ειχε αρχισει να γινεται αφορητη…Αφου φαγαμε περπατησαμε σιγα-σιγα υπνωτισμενοι προς το σταθμο για να παρουμε το τρενο για Μπολονια! La Dotta, La Grassa, e La Rossa!

La dotta σημαινει η μορφωμενη γιατι η Μπολονια  ειναι γνωστη για το μεσαιωνικο της πανεπιστημιο, το πρωτο πανεπιστημιο παγκοσμιως. La grassa σημαινει σημαινει λιπος γιατι η κουζινα της Μπολονιας ειναι γευστικοτατη και rossa σημαινει κοκκνη γιατι οι στεγες των σπιτιων ειναι κοκκινες.
Το ταξιδι με το τρενο ηταν μοναδικη εμπειρια. 7 ωρες ξεκινωντας απο το νοτο με κατευθυνση το βορρα κατα μηκος της ακτογραμμης της Αδριατικης
θαλασσας.

Σε καποια σημεια το τρενο ηταν διπλα στη θαλασσα. Ηλιος, λουομενοι, αμμουδια, θαλασσα.
Το τοπιο αρχικα ειχε ξηρη βλαστηση και οσο ανεβαιναμε γινοταν πιο πλουσια. Το τρενο σταματησε σχεδον σε ολους τους σταθμους των μικρων πολεων κατα μηκος της διαδρομης και παρατηρουσα οτι τα σπιτια ηταν πιο φτωχικα στο νοτο και μετα την Πεσκαρα φανηκε η διαφορα. Πιο περιποιημενα σπιτια και πιο πλουσιες λουτροπολεις.

Φτάσαμε στην πολη της Μπολονια αργάμιση. Μια γλυκιά σωματική κούραση μας είχε κυριεύσει, εμένα και το σύντροφο μου, και ταυτόχρονα  μια ανυπονησία να βρούμε το hostel και να φάμε καπου. Περάσαμε την porta maggiore και κατευθυνθήκαμε στην παλια πόλη. Αμέσως το κυρίαρχο στοιχείο που παρατηρείς ειναι τα πορτίκα, οι στοές με τις μεσαιωνικές καμάρες. Μάλιστα το μήκος των καμαρων σε ολη την πόλη ειναι 40χλμ!

Ζέστη ακομα και το βραδυ με υγρασία, χαρακτηριστικό όλων σχεδον των πολεων του βορρά μιας και βρίσκονται σε πεδινή έκταση με πολλά ποταμια να τις διασχίζουν. Φτάνουμε στο hostel και παίρνουμε τηλέφωνο την οικοδέσποινα. Δεν ηταν διαθέσιμη στην υποδοχή, μας ειπε όμως τον κωδικό για να μπούμε μέσα στο σπίτι. Ηταν σκοτεινά σε εκείνο το σοκάκι και η πρόσοψη του κτιριου φαινόταν σαν να ηταν εγκατελελείμενο το κτίριο. H ιδιοκτήτρια του σπιτιού λοιπόν χρησιμοποιούσε το δεύτερο όροφο για να νοικιάζει δωμάτια και στον πρώτο όροφο σέρβιζε το πρωινό στο σαλονι του σπιτιού όπου έμενε όπως διαπιστώσαμε αργότερα. Το δωματιο μας ειχε παλια έπιπλα απο τους προπαππούδες της, μια ντουλαπα και συρταριερα, ένα μαρμάρινο τζάκι και ήταν γεματο με οικογενειακές φωτογραφιες. Ενιωθες σαν φιλοξενούμενος στο σπιτι της. Υπέροχη αισθηση να νιωθεις οικεία!!
Ετοιμαστηκαμε και βγηκαμε εξω στην πολη για αναζητηση φαγητου. Ηταν αργα και τα περισσοτερα εστιατορια ειχαν κλεισει ή ηταν έτοιμα να κλεισουν. Για καλη μας τύχη βρήκαμε ενα ανοικτό το “il saracino”. Δoκιμάσαμε primi platti οπως επιβαλλεται που ειναι ζυμαρικά και secondi που ειναι διάφορες συνταγες με κρέατα. Ταλιατελες με πεστο λοιπον για μενα και μοσχαρισιο κρεας φλαμπε με ροκα και παρμεζανα. Το κρέας ηταν ζουμερό και σε συνδυασμό με την λίγο πικρή γευση της ροκας και την αρμυρή της παρμεζάνας έδενε μοναδικα στο στομα. Το κρασι μας ηταν λευκο, γλυκο και δροσερο πολυ και λιγάκι σαμπανιζε. Ομορφα κλεισαμε τη βραδια μας με ενα γλυκο τυραμισού. Η αληθεια ειναι οτι δε με ενθουσιασε τόσο, ισως γιατι ειχα φάει πολυ πριν και ηταν υπερβολή, ισως να μην ηταν και τοσο καλό, ετσι κι αλλιως κανεις δεν ειναι τελειος!
Το επομενο πρωί μετα απο ενα βαθύ ύπνο ετοιμαστηκαμε για το πρωινο μας. Μας υποδέκτηκε η ξενοδόχος-σπιτονοικυρά, μια κυρία γλυκιά, χαμογελαστή και γοητευτική μαζί, με πλούσιες καμπύλες. Μαθαίνει οτι είμαστε Ελληνες και μας ειπε οτι ετοιμαζόταν να παει για 3 εβδομαδες διακοπές στη Σαντορινη! Στη σαλονοτραπεζαρια μας περίμενε το πρωινό μας με ψημένα ψωμάκια με τυρι μοτσαρελα και τοματίνια με ριγανη, βαζακια με μαρμελαδες, βουτυρο, κεικ και καφε καπουτσίνο. Ηρθε αλλο ενα ζευγάρι μετα απο μας για πρωινο, νιώθαμε καλεσμένοι στο σπίτι της. Η φιλοξενία ηταν διάχυτη, καθόλου προσποιητή. Μετα το πρωινο μας ξεχυθήκαμε στην πολη. Η ζέστη ηταν έντονη αλλά δε μας εμπόδισε να γνωρίσουμε την Μπολονια. Το hostel ηταν πολυ κοντα στην πλατεία Ματζιόρε που στο κέντρο της βρισκεται η φοντάνα με το τεράστιο άγαλμα του Ποσειδωνα.

Τουρίστες φωτογραφίζονταν γύρω απο το συντριβάνι. Γύρω απο την πλατεία ειναι το Ντουομο San Petronio Basilica το Palazzo dei Banchi, το Palazzo dei Notai και το Palazzo d’Accursio.  Και ανάμεσα στο Παλατσο ντε Μπανκι με τα βολτα, ή αλλιως τις καμαρες, και τον καθεδρικό ναό μια τεραστια οθόνη για προβολή ταινιών και καθίσματα στοιχοισμένα στη σειρα. Την ειχαν τοποθετήσει στα πλαίσια ενός φεστιβάλ με αφιέρωμα τον ιταλικό κινηματογράφο. Τι έμπνευση πραγματικά να βλέπεις ταινία στην πλατεία περιτριγυρισμένος απο αυτά τα κτίρια. Πραγματικά η σημασία του τι είναι  ποιότητα ζωης.

Βρηκαμε μια τζελατερία, κάτι όχι δύσκολο φυσικά στην Ιταλία είμαστε άλλωστε, με θέα την πλατεία και δοκιμάσαμε τι άλλο? παγωτό. Φρούτα του δάσους, σοκολάτα και στρατσιατέλα ! Μια τρελά! Ηδονή! Πληρότητα!
Κατόπιν ανακατευτήκαμε με τον κόσμο στην αγορα στα σοκάκια και φτάσαμε στους δυο πύργους.

Κάποτε η Μπολονια ειχε 180 πυργους που ηταν σύμβολα δύναμης των φεουδαρχικών οικογενειών. Σήμερα ειναι μονο αυτοι οι δύο : ο πύργος των Asinelli (102 μέτρα ύψος) και ο μικρότερος των Garisenda (49 μέτρα) Ο ψηλότερος πύργος γέρνει περίπου κατά δυόμισι μέτρα, ενώ ο μικρότερος περίπου κατά τρία.

Ψαχνοντας για το πανεπιστημιο, Archigimansio Palace, σκαλώσαμε σε μια τρατορια. Ωρα για mangiare!


Hταν μια παραδοσιακή τρατορία γεμάτη κόσμο και ανάμεσα στους συνδαιτημόνες ηταν ενας τύπος που έμοιαζε με τον Σπιλμπεργκ! Λες να ηταν αυτός??
Εμεις καθήσαμε στα τραπεζακια που ηταν έξω στο πεζοδρόμιο. Καλομαγειρεμένο φαγητό και συγκριτικά με της προηγουμένης μέρας καλύτερο σε ποιότητα. Σπαγκέτι με κόκκινη σάλτσα και κρεμμύδια για πρώτο πιάτο και κεφτέδες μέσα σε κολοκύθια με κόκκινη σάλτσα ως δεύτερο πιάτο.
Ειχε μεσημεριάσει για τα καλά και παρόλη την υγρή ζέστη περπάτησα μέχρι το πανεπιστήμιο το οποίο ηταν δίπλα στον καθεδρικό. Το archigimnanio όπως αλλιως λέγεται, εξωτερικά χαρακτηρίζεται απο μια μακριά στοά με κάμαρες 139 μετρα μήκος η οποια περιβάλλει το εσωτερικό κεντρικό προαύλιο του πανεπιστημίου που εχει δυο επίπεδα.

Δυο μεγάλες σκάλες οδηγούν στο πάνω όροφο οπου βρίσκονται οι αίθουσες, δεκα στο συνολο τους. Στον ιδιο όροφο υπάρχουν δυο μεγάλες αίθουσες: η μια λέγεται Αrtisti και σημερα φιλοξενεί τη βιβλιοθήκη και η άλλη Stabat Mater Hall όπου ο Ροσινι έδωσε την πρλωτη παράσταση του Σταμπατ Ματερ το 1842. Στον ίδιο όροφο ειναι και η αίθουσα Ανατομίας που χτίστηκε το 1637 και όπου διεξαγώταν το μάθημα της ανατομίας εμπειρικά πανω σε πτώματα.

Περπατώντας στους διαδρόμους του κτιρίου με τις τοιχογραφίες και το πάτωμα με το περίτεχνο μωσαικό, ενιωσα δέος για τον άνθρωπο που μεγαλούργησε ιδρύοντας το πανεπιστήμιο αυτο στη διάρκεια του μεσαίωνα!

Σιγά-σιγά έπρεπε να πάρουμε το δρόμο προς το σιδηροδρομικό σταθμό γιατι το τρένο μας για Μόναχο με ενδιάμεσο σταθμό τη Βενετία έφευγε στις 19.00.
Δεν παρέλειψα φυσικά το παγωτό για άλλη μια φορά! Αυτη τη φορά οι γεύσεις ηταν ανανάς, πεπόνι και καφές και δε φτανει αυτό πρόσθεσα και μια γρανίτα λεμόνι για να δροσιστώ! Ολα αυτα σε μια τζελατερία πολυ κοντα στο σταθμό. Απο τη ζέστη ομως έλιωνε το παγωτό και τα τα ζουμια του έτρεχαν στο χέρι και στο παντελόνι μου, όμως απτόητη συνέχιζα την ιεροτελεστία της απόλαυσης! Με λύπη είπα “arriverdeci a presto a Βologna” όταν το τρένο ξεκινούσε για Μόναχο.
Κατι που παρέλειψα να πω ειναι οι ανακοινώσεις των αναχωρήσεων-αφίξεων στους σταθμους “attenzioni a tutti il treno di intercity Trenitalia a Venezia Santa Lucia…” ήταν σα μουσικη πανδαισία στα αυτιά μου.

Αυτη η μουσικότητα της γλώσσας σου ανεβάζει τη διάθεση στη στιγμή η οποία έχει τις ρίζες της στο 12ο αιώνα. Κάποτε στην ιταλική χερσόνησο μιλούσαν πολλές διαφορετικές διαλέκτους όμως η επίσημη γλώσσα που γνωρίζουμε όλοι σήμερα έχει προέλεση απο την Τοσκάνη, τη διάλεκτο της Φλωρεντίας και συγκεκριμένα απο τη λόγια γλώσσα του Δαντη και του Πετραρχο. Μάλιστα οι λόγιοι της εποχής της Αναγέννησης ασχολήθηκαν με ζήλο  μέχρι να καταλήξουν ότι θα ειναι αυτη η επίσημη γλώσσα.

Στη Βενετια στο σταθμό Σάντα Λουτσία αλλάξαμε τρένο. Είχαμε μόνο μισή ώρα στη διάθεση μας. Απο τη μια μεριά του σταθμού ειναι οι αποβάθρες και απο την άλλη το απόλυτο θεατρικό σκηνικό : το Mεγάλο Kανάλι και η Βενετία! Κόσμος πολύς ανεβοκατέβαινε τα σκαλιά του σταθμού ή διέσχιζε με τα πλοιάρια το  Canal Grande και εμοιαζε σαν να ετοιμάζονταν να ανεβασουν θεατρική παράσταση με φόνtο την πόλη.

Κλείσαμε το μάτι στη Βενετία λοιπόν και δώσαμε ραντεβού ότι θα ξαναπάμε σύντομα. Γιατί με την Ιταλία δίνεις πάντα ραντεβού. Ειναι σα μια ερωμένη που σμιγεις μαζί της παθιασμένα και την αποχωρίζεσαι με μελαγχολία αλλα ξέρεις οτι θα γυρίσεις ξανά σε αυτήν.
alternative message gia eidikes periptoseis