Περίεργο συναίσθημα ή νοσταλγία… έχει αυτή τη γλυκόπικρη γεύση… Σε γυρίζει πίσω…
Τις στιγμές που νοσταλγούμε, το παρελθόν χρωματίζεται από τη μνήμη μας πιο ρόδινο και συχνά πιο θετικό από ότι το παρόν. Ένα μέρος όπου έχουμε ξαναβρεθεί, μια παλιά φωτογραφία, ένα τραγούδι, ένα άρωμα… ακόμα κι ένα φύλλο που πέφτει ένα φθινοπωρινό απόγευμα μπορεί να μας κάνει να ξαναζούμε στιγμές από τη ζωή μας…
Τελικά, η νοσταλγία μας κάνει καλό ή κακό; Αναρωτήθηκα και έψαξα να δω τι λέει η έρευνα…
Το ξέρατε ότι μέχρι και το 19o αι., η νοσταλγία θεωρούνταν ασθένεια, η οποία μάλιστα περιοριζόταν αποκλειστικά στον Ελβετικό πληθυσμό; «Τα συμπτώματα – που περιλάμβαναν ξέσπασματα σε θρήνο, καρδιακές αρρυθμίες και ανορεξία- αποδίδονταν σε δαίμονες που κατοικούσαν στον εγκέφαλο, σε οξεία διαφοροποίηση της ατμοσφαιρικής πίεσης με αποτέλεσμα την αναστάτωση του νευρικού συστήματος, ή στον αδιάκοπο μεταλλικό ήχο από τα κουδούνια των αγελάδων των ελβετικών Άλπεων που κατέστρεφαν το ακουστικό τύμπανο και τα εγκεφαλικά κύτταρα (Sedikides et al., 2008)
Ευτυχώς σήμερα ξέρουμε ότι δεν υποφέρουν μόνο οι Ελβετοί από νοσταλγία αλλά και ότι οι περισσότεροι νιώθουμε νοσταλγία σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Έχει βρεθεί ότι το 80% των ανθρώπων αισθάνονται νοσταλγία τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα.
Και παρόλο που έχει και την επώδυνη πλευρά της – αυτό το γλυκόπικρο που λέγαμε – οι ψυχολόγοι έχουν εστιάσει στη θετικά οφέλη που μπορεί να έχει στην ψυχολογία μας και που – προς σχετική μου έκπληξη – είναι πολλά και σημαντικά:
Φαίνεται λοιπόν ότι:
Η νοσταλγία μας κάνει πιο αισιόδοξους για το μέλλον.
Αυτή η αισιοδοξία συνδέεται με δύο άλλους παράγοντες. Καταρχήν, η νοσταλγία μας κάνει να νιώθουμε από κοινωνική άποψη πιο συνδεδεμένοι με τους άλλους, ίσως γιατί οι εμπειρίες μας πάντα έχουν σαν επίκεντρο τον εαυτό μας – περιστοιχισμένο από σημαντικά πρόσωπα της ζωής μας. Αυτή η κοινωνική σύνδεση ενισχύει τα θετικά συναισθήματα που νιώθουμε για τον εαυτό μας. Και η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης αυξάνει στη συνέχεια τα συναισθήματα αισιοδοξίας. Με αυτήν την έννοια, το συναίσθημα της νοσταλγίας μπορεί να παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη ζωή μας όταν τα πράγματα είναι δύσκολα και μπορεί να νιώθουμε ότι ποτέ δε θα βελτιωθούν. Εστιάζοντας σε θετικές εμπειρίες, μπορούμε να νιώσουμε πιο συνδεδεμένοι με τους άλλους, και να αντλήσουμε τους πόρους που χρειαζόμαστε για να είμαστε πιο αισιόδοξοι για το μέλλον.
Η νοσταλγία δίνει νόημα στη ζωή μας.
Ανακαλώντας και ξαναζώντας στιγμές από το παρελθόν νιώθουμε ότι η ζωή μας έχει ρίζες και συνοχή, κάτι που μας κάνει να αισθανόμαστε καλά για τον εαυτό μας. “Η νοσταλγία εξυπηρετεί μια κρίσιμη υπαρξιακή λειτουργία”, λέει η Dr Routledge. “Μας φέρνει στο νου αγαπημένες εμπειρίες που μας διαβεβαιώνουν ότι είμαστε άτομα που αξίζουν και που έχουν ζωές με νόημα”. Και επισημαίνει ακόμη ότι, σύμφωνα με την έρευνα οι άνθρωποι που τακτικά βιώνουν νοσταλγία καταφέρνουν καλύτερα να αντιμετωπίσουν ανησυχίες σχετικά με το θάνατο».
Η νοσταλγία μας φέρνει πιο κοντά.
Τα ζευγάρια νιώθουν μεγαλύτερη εγγύτητα και νιώθουν πιο χαρούμενα όταν μοιράζονται νοσταλγικές αναμνήσεις.
Η νοσταλγία μας βοηθάει να αντιμετωπίσουμε τις «μεταβάσεις».
Η Erica Hepper, ψυχολόγος στο πανεπιστήμιο του Surrey στην Αγγλία και οι συνεργάτες της βρήκαν ότι τα επίπεδα της νοσταλγίας τείνουν να είναι υψηλότερα στους νεαρούς ενήλικες, πέφτουν κατά τη διάρκεια της μέσης ηλικίας και αυξάνονται στους ηλικιωμένους. Φαίνεται ότι η νοσταλγικότητα μας βοηθάει να περάσουμε πιο ομαλά από το ένα ηλικιακό στάδιο στο άλλο. Οι νεαροί ενήλικες που εγκαταλείπουν το πατρικό τους για να σπουδάσουν ή και να ξεκινήσουν την επαγγελματική τους ζωή, συχνά ανακαλούν οικογενειακές εμπειρίες από την παιδική τους ηλικία, γιορτές, διακοπές, σχολικές φιλίες… κ.ο.κ.
Η νοσταλγία μας κάνει (κυριολεκτικά!) να νιώθουμε ζεστασιά.
Η έρευνα έχει δείξει ότι όταν οι άνθρωποι ακούν τραγούδια που τους θυμίζουν παλιές εμπειρίες όχι μόνο αισθάνονται νοσταλγία αλλά νιώθουν, σε σωματικό επίπεδο, πιο ζεστοί… Κι ακόμη, ότι τα συναισθήματα νοσταλγίας είναι πιο συχνά τις κρύες μέρες.Αυτή η σύνδεση νου-σώματος, σύμφωνα με τον Dr. Wildschut μπορεί να είχε μια εξελικτική αξία. «Αν επιστρατεύεις μια ανάμνηση που σε βοηθάει σε σωματικό επίπεδο να νιώσεις πιο άνετα, αυτό θα μπορούσε να είναι ένα δείγμα μιας εκπληκτικής και σύνθετης ικανότητας προσαρμογής, που έχει συμβάλλει σημαντικά στην επιβίωση του ανθρώπου».
Όπως λέει και ο Dr Sedikidis, ο οποίος έχει ασχοληθεί εκτεταμένα με την έρευνα σχετικά με τη νοσταλγία, δεν έχει νόημα να εστιάζουμε στη σύγκριση ανάμεσα στο παρόν και το παρελθόν. Κάτι τέτοιο μάλλον δεν μας βοηθάει… Αν όμως εστιάσουμε στο παρελθόν με έναν υπαρξιακό τρόπο – αναγνωρίζοντας ότι κάθε στιγμή της ζωής μας ήταν μοναδική και ανεπανάληπτη, χωρίς να τη συγκρίνουμε με ο,τιδήποτε άλλο τότε μπορούμε να την απολαύσουμε και να αντλήσουμε από αυτήν νόημα και ψυχική δύναμη για τη συνέχεια.
Μμμ… φαίνεται τελικά ότι όχι μόνο η νοσταλγία μπορεί να επιδράσει θετικά επάνω μας αλλά ότι είναι και ένας μηχανισμός απαραίτητος για τη σωματική αλλά και την ψυχική μας επιβίωση.
via beausillage.com
