Να’ μαι λοιπον εδω και μερικους μηνες σε μια νεα χωρα για αναζητηση εργασιας οπου μιλουν μια εντελως διαφορετικη γλωσσα για μενα απο αυτες που ηδη γνωριζω, τα νορβηγικα.
Τα νορβηγικα εχουν πολυ κοντινες ριζες με τα γερμανικα -που δε γνωριζω- αλλα και με τα αγγλικα. Ειδικα η γραμματικη τους που ειναι πολυ απλη μοιαζει πολυ με την αγγλικη. Αυτο που την κανει ξεχωριστη τη γλωσσα για μενα ειναι η εκφορα του λογου. Εδω στο Οσλο και στην ευρυτερη περιοχη μιλουν τραγουδιστα σε αντιθεση με τη δυτικη Νορβηγια οπως στο Μπεργκεν που μιλουν επιπεδα. Σε καποιες περιοχες παλι το ρ που εδω στο Οσλο ειναι πολυ εντονο δηλαδη ρρρρρρρ εκει προφερεται σαν το γ των Γαλλων…
Λογω ηλικιας και λογω ισως και των συνθηκων κατω απο τις οποιες ξεκινησα τη γλωσσα δε μπορω να πω οτι ακομα “πεταω”. Νιωθω λιγο “κουρασμενη” στο να μαθω μια νεα γλωσσα και πολλες φορες μου λειπει το μερακι, που ερχεται οταν υπαρχει καλη διαθεση. Παρολα αυτα, απο αυτα που ηδη ξερω μπορω να καταλαβω καπως καλυτερα τους Νορβηγους τον τροπο σκεψης τους δηλαδη. Και το παω πιο μακρια:οτι η μητρικη γλωσσα επηρεαζει τον τροπο σκεψης μας.
Π.χ. στα ελληνικα λεμε ” γεια σου! Τι κανεις?” στα νορβηγικα λεμε “hei! Hvordan går det?”η “hvordan har du det?” που σημαινουν “γεια! πως παει? η πως το εχεις?” κατι σαν τα αγγλικα δηλαδη που λενε “how is it going?” η στα γαλλικα που λενε “ca va?” ca va bien”. “Παει? παει καλα”.
Αυτος ειναι ενας πολυ βασικος τροπος πρωτης επαφης με καποιον.
Επισης ο τροπος που θελουν να πουν τι ωρα ειναι, ειναι αστα να πανε. Για τους Ελληνες αλλα και για ολους τους λατινικους λαους, δηλαδη Γαλλους, Ισπανους, Ιταλους που λεμε το πολυ απλο ” τι ωρα ειναι? ειναι εννια και εικοσι πεντε”, οι Νορβηγοι θα το πουνε “Klokka er fem på half ti” που σημαινει ακριβης μεταφραση το ρολοι ειναι 5 παρα μιση 10!……Μετα δηλαδη τις και τεταρτο λενε την επομενη ωρα, δηλαδη αν ειναι 3.20 θα πουν 10 παρα μιση (γιατι χρειαζομαστε 10 λεπτα να φτασουμε στις και μιση) 4!! Η 3 η ωρα εχει φυγει, παει….Οποτε καταλαβαινετε ποση ωρα μου παιρνει να σκεφτω να απαντησω τι ωρα ειναι. Η αν ειναι η ωρα τεσσερις παρα εικοσι, θα πουν “Klokka er ti over halv fem” δηλ. η ωρα ειναι 10 και μιση 5, δηλαδη εχουν περασει 10 λεπτα απο τις και μιση και παμε προς 5 η ωρα….Μαλιστα το συζητουσα αυτο με τη σπιτονοικοιρα μου και μου ελεγε ποσο ευκολη ειναι η ωρα για αυτους και της ελεγα οτι για μας τους Ελληνες και για ολους τους λατινους και ισως και για αλλες χωρες του κοσμου ειναι μια εντελως αντιθετη και πολυπλοκη λογικη. Οπως οι Γαλλοι που οταν μετρουν, οταν φτανουν στο εβδομηντα λενε soixante-dix δηλαδη 60-10 (που μας κανει εβδομηντα) η το 80 το λενε quatre-vingt (4 εικοσι, 4Χ20=80).
Επισης δεν κλινουν τα ρηματα και το οριστικο αρθρο κολλαει μαζι με τη λεξη δηλαδη bordet ειναι το το τραπεζι. Το et ειναι το αρθρο και κολλουν στο τελος της λεξης bord…
H γλώσσα λοιπον διαμορφώνει τον τρόπο έκφρασης, αλλά και τον τρόπο που σκεφτόμαστε. Είναι φοβερό, όταν το συνειδητοποιήσει κανείς, το πώς οι διαφορετικές γλώσσες επηρεάζουν τον τρόπο σκέψης των διαφορετικών λαών. Ένα απλό παράδειγμα είναι η διάκριση των φύλων στη γλώσσα. Ενώ στα ελληνικά (τα γαλλικά, τα γερμανικά κ.α.) έχουμε την υποχρέωση να πούμε “πάω σε μία ή σε έναν φίλο”, ο Άγγλος ομιλητής αρκείται στο “I’m visiting a friend”.
Μήπως αυτό σημαίνει ότι οι αγγλόφωνοι αδυνατούν να αντιληφθούν τις διαφορές μεταξύ άνδρα και γυναίκας και οι Έλληνες τους ξεχωρίζουν καλύτερα; Φυσικά και όχι. Απλώς, οι Άγγλοι δεν είναι “αναγκασμένοι” να σκεφτούν το φύλο των φίλων, των συναδέλφων, των γειτόνων, κάθε φορά που πρέπει να αναφερθούν σε αυτούς. Σε αντίθεση με εμάς και όσα ορίζει η ελληνική γλώσσα.
Αυτή είναι μία διαφορά. Υπάρχουν και πιο περίεργες. Οι Κινέζοι μπορούν να χρησιμοποιησουν τα ρηματα σε όλους τους χρόνους με την ίδια μορφή. Άρα, δεν χρειάζεται να σκέφτονται τον χρόνο που έγινε μία πράξη, όταν μιλούν. Μπέρδεμα για εμάς, απλό για εκείνους.
Η γλώσσα, λοιπόν, αλλάζει τα πράγματα που υποχρεωνόμαστε να σκεφτόμαστε πριν μιλήσουμε. Αλλά και το πώς βιώνουμε τις εμπειρίες μας, μία κατάσταση, τα συναισθήματα, τις αναμνήσεις και τον προσανατολισμό μας.
Σε αρκετές γλώσσες, όπως τα γαλλικά και τα γερμανικά, ακόμα και τα άψυχα αντικείμενα έχουν “φύλο” γιατι δεν εχουν το ουδετερο φυλο. Στα ελληνικά, από την άλλη, έχουμε το ουδέτερο άρθρο. Ο Γάλλος όμως δεν θα πει “το μούσι”, αλλά… “η μούσι” (la barbe). Η επιρροή στον τρόπο σκέψης όσων η μητρική γλώσσα έχει αυτή την ιδιοτροπία, είναι σημαντική. Απο την αλλη παλι λεμε στα ελληνικα, πχ η καρεκλα, ο καναπες. Εχουμε ορισει οτι η καρεκλα ειναι θυλυκο και ο καναπες αρσενικο. Με ποια λογικη? Στα αγγλικα θα πουμε a sofa, a chair αλλα θα το καθορισουμε το φυλο οταν εχουμε συζητησει για τον καναπε και για να μην επαναλαμβανουμε ο καναπες κι ο καναπες θα πουμε πχ “it is big” δηλ οτι ο καναπες ειναι μεγαλος.
Όλα αυτά, φυσικά, δεν σημαίνουν ότι η μητρική γλώσσα είναι “φυλακή” που μας κρατά δέσμιους σε έναν συγκεκριμένο τρόπο σκέψης και περιορίζει τα πράγματα που μπορούμε να μάθουμε. Αλλά καλό είναι να θυμόμαστε ότι υπάρχουν αυτές οι διαφορές, στις ενστικτώδεις αντιδράσεις, στη διαίσθηση που καλλιεργεί η γλώσσα, στη ζωή μας.
Δειτε αυτο το βίντεο της Atlantic, που αποδεικνύει ότι και εντός της ίδιας χώρας, ο τόπος καταγωγής μας, επηρεάζει και διαφοροποιεί ακόμα και τον τρόπο με τον οποίο χαιρετάμε έναν άγνωστο, για πρώτη φορά.
http://www.youtube.com/watch?v=vxQxHOfOCo0
“Σαν πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση να καταλάβουμε ο ένας τον άλλον, μπορούμε να κάνουμε κάτι καλύτερο από το να προσποιούμαστε ότι όλοι σκεφτόμαστε με τον ίδιο τρόπο”. Guy Deutcher
